“Hoeveel enveloppen zal ik voor u achterlaten?” vraag ik aan een dame voor wiens overleden vader wij de uitvaart mogen verzorgen. De rouwkaart wordt prachtig. Op de voorkant een foto van meneer, eendjes voerend in het park. Aan de binnenkant, in watermerk, een eend met pulletjes. Mevrouw mij kijkt mij met glazige ogen aan: “Goh, daar vraag je me wat. Hoeveel rouwkaarten? Mijn moeder had vroeger wel zo’n boekje met adressen voor kerstkaarten, maar waar dat is gebleven?” Ze staat op en begint wat paniekerig in de laatjes van het dressoir te rommelen. “Misschien heeft mijn moeder het boekje wel weggedaan. Wie stuurt er tegenwoordig überhaupt nog kerstkaarten?”
Als ik mevrouw later bel om te vragen wat ze van de proefdruk van de rouwkaart vindt, is ze heel stellig. “Prachtig! Ja, dit is precies zoals iedereen in de buurt hem hem kende. De opa van de eendjesvijver.” Ze is even stil, dan zegt ze verontschuldigend: “Ik heb dat adressenboekje niet terug kunnen vinden. Met de meeste mensen heb ik eigenlijk voornamelijk contact via Facebook en Whatsapp en zo. Ik zal ze dus allemaal moeten appen om naar hun adressen te vragen. Of nee, weet je wat? Ik mail of app ze gewoon deze proefdruk!”
Gelukkig kan ik mevrouw ervan overtuigen dat ze echt geen kaart met grote letters ‘PROEFDRUK’ rond moet sturen. Ik vertel haar over onze virtuele rouwkaart met bewegende beelden, eigen muziek, dierbare foto’s en een korte tekst. Daar heeft mevrouw wel oren naar. Er is goed over nagedacht. Het filmpje begint met een envelop die opent met het bericht: “Hier opent een digitaal rouwbericht.”
Dit heeft dezelfde functie als het grijze randje op een rouwenvelop. Het waarschuwt mensen dat ze een verdrietig bericht gaan openen. Het filmpje is niet te lang en kan het op elk moment gepauzeerd worden om de tekst nogmaals te lezen. Het filmpje is snel en eenvoudig via mail, Whatsapp en social media te verspreiden en goed te bewaren voor de ontvangers.
Het toenemende gebruik van digitale communicatie, het ontbreken van adreslijsten maar ook de stijgende tarieven van drukwerk en portokosten lagen ten grondslag aan het ontstaan van deze update van de traditionele rouwkaart, zo leg ik mevrouw uit. Ook kunnen we steeds minder vertrouwen op PostNL voor een spoedige bezorging van rouwpost.
Als ik later die dag het doosje met rouwkaarten bij mevrouw langsbreng, bekijken we samen ook meteen de digitale versie van de rouwkaart op haar laptop. Bewegende beelden van eendjes en druppels die kringen in het water vormen. De foto van meneer die de eendjes voert, verschijnt langzaam in beeld. Op de achtergrond zingt Jaap Fischer zachtjes het liedje ‘Eendje, ga je mee’. Het geheel is lief en ontroerend. Ook mevrouw is onder de indruk van de virtuele kaart. “De lieve opa van de eendjesvijver.
De hele buurt kende hem zo. Hij heeft er zelfs nog een keer mee in de krant gestaan omdat hij er zo stipt in was. Elke middag om vijf uur ging hij naar het park. De eendjes stonden hem dan al op te wachten. De buurtkinderen ook, want die mochten helpen. Hij genoot altijd van die momentjes.” Dan mompelt ze zachtjes voor haar uit: “De eendjes zullen hem wel gaan missen.” En de buurtkindjes misschien nog wel meer, vul ik in gedachten aan.