“Ben jij uitvaartbegeleidster? Jemig, dat zou ik niet kunnen hoor, al dat verdriet, ik zou de hele dag moeten huilen.” Meestal volgt er dan steevast een huiverend, “dan moet je vast ook wel eens de uitvaart van een kind doen … hoe ga je daarmee in godsnaam om?” Tja, hoe ga je om met de allergrootste nachtmerrie van een ouder, het verlies van een kind? Eigenlijk is het antwoord heel simpel; je gaat er niet mee om. Je stort je als uitvaartbegeleidster op alles wat je kunt doen, om het intense leed van de ouders een heel klein beetje te verzachten. Je probeert ze te helpen bij het afscheid, een afscheid waarvan je hoopt dat de gepijnigde ouders er ooit een vorm van troost in kunnen vinden. Je zet je eigen gevoelens in de wacht en stopt al je energie in het begeleiden en op de been houden van de nabestaanden. En na deze intense dagen met de familie, draag je deze uitvaarten voor altijd mee in je hart. En misschien wel daarom kijken we er elk jaar weer naar uit, om juist deze families terug te zien bij Wereldlichtjesdag.
Heel veel kaarsjes
Wereldlichtjesdag ofwel World Wide Candle Lighting, ontstond in 1997 in Amerika als gezamenlijk initiatief van ouders die hun kind hadden verloren. Inmiddels steken op deze dag, de tweede zondag in december, tienduizenden mensen over de hele wereld om precies 19.00 uur kaarsjes aan ter nagedachtenis aan een overleden kind. Dat wordt gedaan in Alaska, in Nieuw Zeeland, maar ook hier in Volendam, waar we al vanaf 2011 samen komen in het Stolphoevekerkje om al die kinderen te herdenken die niet meer bij ons zijn. Elk jaar zijn er woorden, is er mooie muziek en is er stilte. Elk jaar worden de kinderen bij naam genoemd en elk jaar zijn er kaarsjes, heel veel kaarsjes, om te worden aangestoken. En elk jaar zijn er vrijwilligers en sponsoren. En zoals elk jaar krijgen zij er alleen dankbaarheid voor terug. Dit jaar is het thema ‘sterren’ en net zoals elk jaar weer, hebben tal van kinderen gehoor gegeven aan onze oproep om iets te knutselen, een sterrenslinger dit keer, om het kerkje sfeervol aan te kleden. Gewoon, om te laten weten dat zij aan de nabestaanden denken en met ze meeleven.
Troostvolle plek
Het is hier, op deze avond, dat wij ook ouders van kinderen waarvan we de uitvaart mochten verzorgen, weer terugzien. En het is hier dat wij, uitvaartbegeleidsters, ook onze emoties de ruimte kunnen geven en gewoon deel kunnen uitmaken van de groep mensen die is samengekomen. Het is hier dat ook wij een beetje troost vinden voor die zo belangrijke, maar vreselijke kant van ons prachtige vak, het begeleiden van de uitvaart van een kind. De saamhorigheid, de warmte, het besef dat je niet alleen bent met je verdriet, maakt het eeuwenoude kerkje met Wereldlichtjesdag tot een troostvolle plek. Het maakt niet uit hoe oud het kind was, of hoe lang geleden het is dat hij of zij is overleden. Een kind blijft altijd in je gedachten.
Na al die jaren van meehelpen bij het organiseren van deze bijzondere avond, is een ding overduidelijk. Verdriet over de dood van een kind slijt nooit. Je leert het hooguit dragen. Maar op deze ene dag in het jaar lijkt het verdriet net iets lichter dan anders. Want op deze tweede zondag in december, in de beslotenheid van het kerkje, staat niemand er alleen voor. Met Wereldlichtjesdag wordt het verdriet, voor heel even, samen gedragen.