Op een mooie zondagmorgen word ik opgewacht door een charmante dame in de hal van een verzorgingshuis. Ze gaat mij voor naar een klein appartement en nodigt mij uit om aan tafel plaats te nemen. “Mijn lieve vriendin Rebecca is vannacht in het ziekenhuis overleden, ze is 105 jaar oud geworden.” De dame schenkt een kopje thee in. “Rebecca was alleen, haar hele familie is tijdens een razzia in de oorlog opgepakt en gedeporteerd. Zij is als enige de dans ontsprongen omdat ze destijds getrouwd was met een Christelijke man. Met het enorme verlies heeft ze nooit kunnen omgaan. Haar huwelijk hield ook geen stand.”
Een hele sobere begrafenis
De dame wijst naar een vergeelde foto in een aangeslagen zilveren lijstje. Een man, een vrouw en een meisje met een grote strik in haar haar kijken met plechtige gezichten in de lens van de camera. “Dat zijn haar ouders en haar zusje,” verduidelijkt de dame, “die foto was haar kostbaarste bezit. Een aantal jaren geleden heeft ze mij gevraagd of ik, met hulp van de notaris, haar uitvaart wil regelen als het zover zou zijn.” “Heeft mevrouw haar wensen met betrekking tot haar uitvaart vastgelegd?” vraag ik. “Nou ja, ze heeft heel summier wat punten op een briefje geschreven,” antwoordt de dame, “ze wil in de kapel hier in het huis worden opgebaard. Daar kunnen belangstellenden afscheid van haar nemen. Ze schrijft ook dat ze een hele sobere begrafenis wil maar dat ze het verder aan mij overlaat.”
Wel eens gehoord van een natuurbegraafplaats?
De dame kijkt mij vragend aan. “Op een Joodse begraafplaats worden de graven niet geruimd,” zeg ik, “het zijn eeuwige rustplaatsen voor diegene die er begraven liggen. Denkt u dat dit in de geest van mevrouw is?” “Rebecca was niet religieus dus voor een Joodse begraafplaats wil ik niet kiezen, maar de gedachte dat zij eeuwig mag rusten spreekt mij erg aan, daar heeft ze 75 jaar naar verlangd. Bestaan er ook niet-Joodse begraafplaatsen waar dat kan?“ Ik knik bevestigend. “Heeft u wel eens gehoord van een natuurbegraafplaats?"
De volgende dag ontmoeten de dame en ik elkaar weer. We nemen de door mij meegebrachte brochures van de verschillende natuurbegraafplaatsen door. De begraafplaatsen liggen in natuurgebieden. Het eeuwigdurend grafrecht zorgt ervoor dat deze gebieden nooit een andere bestemming krijgen. Je mag er zelf een plek uitzoeken, de exacte coördinaten worden vastgelegd zodat de plek altijd kan worden teruggevonden. Soms mag er een natuurlijk gedenkteken geplaatst worden in de vorm van een zwerfkei of boomschijf met een naam er op.
Zelf een plaats uitzoeken
Nog diezelfde middag rijden de dame en ik samen naar de gekozen begraafplaats. We wandelen over het terrein en de dame kiest een mooie laatste rustplaats voor Rebecca onder een boom. Later die week vertrekt de rouwauto vanaf het verzorgingshuis. Op de kist van onbehandeld ruw hout ligt de foto uit het zilveren lijstje. De dame rijdt met de rouwauto mee. De bestemming is de natuurbegraafplaats in Winschoten. Winschoten, omdat dit één van de laatste plaatsen in Nederland is op de route van kamp Westerbork naar Auschwitz.